Intrată tru polim, tru primveara-a anlui 1877, askerea română spunea giuneaţâ pi câmpul di alumtă, anâkisindalui, pi arada, redutili otomane di Plevna, Griviţa, Smârdan şi Vidin. Amintatâ prit curbanea a aţilor cama di 10.000 di vuiniţ, independenţa-a statlui roman andicra di Imperiul Otoman eara proclamată pi 9 di Mai, s-cl’eamâ aoa şi 136 di ani, di Adunarea-a Deputaţlor, cari dişcl’idea, aestâ turlie, calea ti pricunuşteari internaţională ti ndreptul a naţiunil’ei români ta ş-apufuseascâ maşi ea mira.
Cama di giumitati di secol ma amânat, pi 9 di mai 1945, român’il’i bâna şi harauua-a capitularil’ei a treilui Reich. Prit simnarea-a actului di capitulari fârâ alti câftări ali Germanie, la cartierlu general sovietic di Berlin, s-bitisea II-lu Polim Mondial pi continentul european. Maşi ţinţi an’i ma amânat, tru 1950, ministurlu francez di externi dit aţel kiro, Robert Schuman, pripunea ali Germanie, ama ş-ti alti stati europeani, s-bagâ thimeal’ili concreti a unei federaţii indispensabilâ ti ţânearea ali irini pi continentul ţi mari zori avea vidzutâ tu doilu polim mondial. Pi 18 di apriliu 1951, şasi stati – Belgia, Franţa, Germania, Italia, Luxemburg şi Olanda — simna, dimec, Tratatlu di Paris mutrindalui thimil’iusearea a protâl’ei comunitati europeanâ: Comunitatea Economică a Cărbunilui şi a Cilekil’ei.
Ahurhea, aşi, unâ nauă hopâ tu evoluţia-a tricutlui/ a vecl’iului continentu, ţi avea la thimel’iu nu furteaţa, că maşi cooperarea economică şi simfunizarea leghislativă. Tu 1985, cându proiectul ti construcţia europeanâ eara limbid zugrâpsitu, aţeali dzaţi stati cari ncurpil’ea Comunitatea Europeană apufusirâ câ 9 di mai s-hibâ Dzuua-a Europâl’ei. Ea easti yiurtusitâ ş-tu România, cari, di la 1 di yinar 2007, easti membră a Uniunil’ei Europeani. Premierlu Victor Ponta exighisi că, tu mplină debatiri europeană mutrindalui sirţâl’a economică versus criştearea economică, România aflâ apandisi ti aţeali dauâ chestiuni:
Him unâ di pţânili vâsilii ali Uniuni Europeani cari avum unâ vârtuşeami fiscală bugetară di simasie, tru idyiul kiro adoptândalui meatri di creaştiri economică, di dişclideari locuri di lucru, ti darea curayiu a consumlui. Nu va s-dzâcâ câ metoda românească easti orlea zorlea ti exportat, ama minduescu că nâ dă ndreptul s-him cama cu nâdii ti rolu şi loclu ţi poati s-lu aibâ România, di la un elev cari eara bâgat totna dinâpoia a clasâl’ei şi vârâ turlie scos la tablă ta s-hibâ vâryitu, la un membru activ, vârtos şi mintit tru tuti apofasili ţi suntu tu plan ta s-hibâ adoptati pi livel european”.
Dupu 6 an’i ş-cama di la integrarea ali Românie, prezidentul Traian Băsescu mindueaşti tu arada a lui, că Uniunea Europeană armâne — acâ ari şi ixikili a l’ei — goala cearei sânâtoasâ tră România.
Puteţs-ghivâsiţ nota pi site-ul a nostru www.rri.ro ş-pi Facebook.
