Tag: buget

  • Hâbări ditu bana româneascâ şi internaţionalâ

    Hâbări ditu bana româneascâ şi internaţionalâ

    Chivernisi. Chivernisea ali Românie bitisi tuti proțedurli preliminari ninti ta s-voteadzâ sâmbătâ proiectul a nomlui a bugetlui di stat ti 2025. Dupâ spusa a premierlui Marcel Ciolacu, hâbarea ți spuni că proiectul di nomu di buget fu bitisitu dusi la unâ scâdeari a toclui la cari vâsilia amprumutâ pâradz pi pâzărli xeani. El dzâsi că, di cara bugetlu va s-hibâ vulusitu tu Parlamentu, va s-veadâ ș-alti lucri hâirlâtiți. Ciolacu dzâsi că exporturli va s-creascâ estanu cu cama di 3% di cara România intră di dipu tu spațiul Schengen ș-cundille că chirolu bunu ditu meslu yinaru lâ deadi izini a lucrâtoriloru sâ-și ducâ ma largu lucurlu, ma multu tu ți mutreaști adrarea di geadei lărdzâ (autostrădz). Ași, bugetlu ti transportu criscu cu aproapea 20% andicra di anlu ți tricu. Unu lucru di prota thesi estanu easti aduțearea di investiţii xeani, dzâsi nica Ciolacu. Elu deadi hâbarea că unâ fermâ xeanâ ș-aspusi naetea ta s-mutâ unâ favricâ ditu Vâryârie tu Românie. Nica ma multu, premierlu dzâsi că ari semnali limbidz că suțata strateghicâ cu SUA intră tu unâ nauâ dimensiuni icunomicâ ș-că stâmâna ți yini va s-aibâ moabeț cu șefañilli a mărilor fonduri di investiții americani.

    Moldova. România fu arada di Ripublica Moldova ș-va s-adarâ aestu lcuru ș-di aua ș-ninti, ta s-u agiutâ sâ-și creascâ rezistența energheticâ și va u andrupascâ ș-tu gairețli di aprucheari la UE, tâxi, viniri, Chișinău, ministrul român di externi Emil Hurezeanu, tu prota a lui vizitâ ufuțialâ tu aestâ thesi. Elu fu aprucheatu di prezidenta Maia Sandu și s-adună ș-cu omologlu a lui ditu Ripublica Moldova, Mihai Popșoi, ș-cu prezidentul a parlamentului Igor Grosu. Maia Sandu ș-Emil Hurezeanu zburârâ di turlia cum s-anvârtușeadzâ ligâturlor icunonomiți ditu ațeali dauâ stati ș-di angâsâeari a companiilor româneșțâ ta s-investeascâ tu Moldova. Tutnâoarâ, elli angricarâ tu moabeti pi fâțearea ma bunâ ali infrastructurâ di transportu, bași adrarea di năi apunțâ pisti Prut ș-fâțearea ma auñisitâ a urdinarillei anamisa di sinuri. Tu arada a andamusiloru di Chișinău, Emil Hurezeanu cundille că țetățeañilli ali Ripublicâ Moldova nu sunt singuri tu cripărli cu criza energheticâ ș-că potu s-aibâ besâ pi andruparea datâ di România ș-di alțâ parteneri. „Efectili destabilizatoari ali crizâ energheticâ agiutâ la fâțearea ma sânâtoasâ a ligâturlor a noasti. Nâ hârsimu că România putu s-anvâleascâ cama di 60% ditu câftarea di tora di energhie a țetățeañilor, iara andridzearea a liniilor di analtâ tensiuni easti ș-ea pi lucru. Fumu ș-va s-armânemu ma largu arada di Ripublica Moldova”, cu aesti zboarâ bitisi cuvenda Emil Hurezeanu.

    Furlâticu. Ministrul românu ali giustiție, Radu Marinescu, âlli dzâsi a omologlui a lui olandez David van Weel sâ-și ducâ ma largu gairețli ti aflarea a lucrâloru dațiți veclli furati ș-dzâsi că România va s-andrupascâ Olanda cu tutu ți easti ananghi. Doilli minișțrâ avurâ unâ andamusi informalâ cu minișțrâlli ali giustiție ditu UE, tu Varșovia. Pânâ tora, 3 oamiñi furâ loaț di poliție ti furlâticlu ți s-feați. Tu bitisita di stâmâna ți tricu, la Muzeulu Drents, furâ arâchiti unâ cascâ di malmâ ș-trei biligiț dațiți di malmâ, niscânti di eali suntu pritu cama di simasie lucri ditu patrimoniul național ali Românie.

    Aremâ. Numirlu a infecţiilor respiratorii easti pi crişteari tu Românie, iara Ministerlu a Sânâtatillei dzâsi că easti stari di alertâ epidemiologhicâ. Datili ufițiali scotu tu padi că aproapea 134.000 di paciențâ furâ diagnosticaț cu simptomi di infecții respiratorii stâmâna ți tricu, tamamu 11.000 di cazuri di aremâ. Optu oamiñi murirâ di aremâ stâmâna ți tricu, iara, tu aestu chiro di iarnâ, 22 di oamiñi murirâ cu tuț.

    Giustiția. Ministrul român ali giustiției, Radu Marinescu, lo parti viniri la unâ andamusi informalâ a minișțrâloru a giustițillei ditu UE tu Varșovia, iu sâ zburâ ti problemili di tora, cata cumu lucrul deadunu tu dumenea ali giustiție, consecințili a crimiloru di polim adrati di Arusie tu Ucraina ș-yinitorlu ali giustiție. Uidisitu cu unu comunicatu di presâ scosu tu migdani di Ministerlu ali Giustiție ditu Românie, Radu Marinescu cundille că România lâ deadi a victimilor di polimu emu andrupâmintul ta s-agiungâ tu giustiție, pritu organismi profesionali, emu alti turlii di urnimii, pritu agiutorlu a ONG-urilor ș-a autoritățloru româneșțâ. Tu unâ sesiuni ahoryea di lucru, Radu Marinescu s-hârsi di vrearea a prezidențillei polonezâ ta s-ducâ ma largu moabețli ti lucrul deadunu giudițiaru, cu agiutorlu a statlui di ndreptu.

    Sportu. Campioana ali Românie la fotbal FCSB (București) chiru gioi cu 2-0 la ea acasâ dinintea ali echipâ englezeascâ Manchester United, tu 8-a etapâ ș-ațea ditu soni ditu Liga Evropeanâ. Di cara s-trapsi șcurtița, viniri, tu Nyon (Elveția), inși că formația bucureșteanâ lipseaști s-alumtâ cu echipa gârțeascâ PAOK Salonic, antrenată di românlu Răzvan Lucescu, tu agioclu di cama marea simasie ditu Liga Evropeanâ, tu optimili di tu soni. FCSB va s-gioacâ prota manșâ tu xinurâ tu 13 di șcurtu, iara returlu va s-facâ București tu 20 di șcurtu. Echipa ți va s-amintâ va s-gioacâ tu optimili ditu soni contra ali Olympique Lyon. La tenis, România gioacâ viniri cu Vâryâria tu Craiova, iara sâmbătâ, tu Cupa Devis World Group I. Echipa ți va s-azvingâ va s-treacâ tu World Group I, iara ațea ți cheari va s-gioacâ tu World Group II. România ș-Vâryâria s-au adunatâ ș-ma ninti, la Cupa Davis, tu 1988, anda România amintă cu 5-0. (AMP)

    Autoru: Udălu a Hâbăriloru
    Armânipsearea: Mirela Biolan

  • Tiñia minimâ di cathi mes creaşti tu Românie

    Tiñia minimâ di cathi mes creaşti tu Românie

    Tiñia minimâ di cathi mes tu Românie va s-hibâ criscutâ ahurhiindalui cu 1 di alunar, deadi tu șteari Chivernisea di Bucureşti. Valoarea a llei va s-creascâ di la 3.300 di lei (vârâ 660 di evradz) la 3.700 di lei (anvârliga di 740 di evradz). Easti zborlu di unâ crișteari netâ di 284 lei (57 di evradz), pâradz ți oamiñilli va-lli aproachi tu augustu ti meslu alunar. Tora di oarâ, tu Românie vârâ 760.000 di arugaț, ți va s-dzâcâ 13,9% dit numirlu acutotalui a arugațlor, aproachi cathi mes tiñia minimâ brutâ di 3.300 lei, iara Chivernisea luyursești că, dit intrata a melsui alunar, cama di 1.870.000 di arugaț va s-llia tiñia minimâ di cathi mes criscutâ.
    Aestâ apofasi nu âlli acațâ tu isapi ama arugațlli dit agriculturâ ş-industria alimentarâ, câțe aesti categorii intrâ tu pruviderili legali ți suntu tora tu practico. Ma multu, suma di 200 lei (vârâ 40 di evradz) dit tiñia di cathi mes minimâ, ți nu pâltea impozitlu ş-contribuţiili suțiali obligatorii, va s-creascâ cu nica 100 di lei (vârâ 20 di evradz).
    Ministrul român a Lucrului, Simona Bucura-Oprescu, luyursi că aestâ crișteari a tiñillei minimâ di cathi mes va s-aibâ efecti pozitivi pi di unâ parti la livel suțial, câțe va s-creascâ locărli tu sectoarili iu easti ananghi di forţâ di lucru şi va sâ scadâ lucrul pi laia ş-pi di altâ parti la livel icunomic, prit criştearea a consumului, cu influenţâ şi pi importurli di lucri di consum şi criștearea a putearillei di ancupârari a arugațlor. Dupâ spusa a ministrului, arugațlli va s-aibâ ași unâ banâ ma bunâ, iara urfâneața va s-ñicureadzâ.
    Tutnâoarâ, Oprescu dzâsi că prit criștearea a tiñillei brutâ minimâ di cathi mes va nâ apruchem di pâltearea ți nâ easti câftatâ di Directiva UE 2041 dit 2022 ți zburaști di tiñilii minimi di cathi mes dit Uniunea Evropeanâ. Ma multu, dzâsi ea, dit experienţa dit añilli di ma nâpoi, criştearea a tiñillei minimâ di cathi mes adusi şi unâ cristeari pi verticalâ a crișterlor a tiñiilor, nu maș ațeali minimi.
    Criştearea a tiñillei minimâ va s-ducâ pâhălu orar tu Românie la livelul di 22,024 lei/sâhati (vârâ 4,42 evradz/sâhati) ti un program di lucru normal di arada di 168 sâhăț/mes. Tu arada a lui, şeflu a Chivernisillei româneascâ, Marcel Ciolacu, dzâsi că Ministerlu a Lucurlui lucreazâ deja deadun cu partenerilli suțiali la mecanismul ți va s-bagâ tu practico tiñia minimâ evropeanâ di cathi mes tu Românie pânâ tu melsu brumar ş-că formula apufusitâ va s-acațâ tu isapi putearea di ancupârari, di livellu a tiñillei medie brutâ di cathi mes ş-di productivitatea a lucurlui.
    Tutnâoarâ, premierlu dzâsi că năulu nom di pâlteari unitarâ, un jalon di simasie dit Planlu Naţional di Ândridzeari şi Rezilienţâ, va s-hibâ bâgat tu practico di anlu ți yini şi easti ligat di reforma a sistemlui bugetar şi di ațea fiscalâ. Uidisit cu proiectul, nomlu mutreaști s-hibâ isa ti tuț și s-hibâ și transparenţâ tu sistemlu di pâlteari a arugațlor dit sistemlu public. Ași, sporurli va s-hibâ dânâsiti la 20% şi niți unâ tiñie di cathi mes nu va u astreacâ ațea a prezidentului ali Românie, ți llia cathi mes 25.000 di lei (vârâ 5.000 di evradz) brut.

    Autor: Sorin Iordan
    Apriduțeara: Mirela Sima Biolan