Tag: Dzuua

  • Habari dit bana romaneasca si internationala

    Habari dit bana romaneasca si internationala

    CHISINAU — Dzat di n’il’i di cetateni ali Ripublica Moldova suntu astiptaţ, dumanică, tru centrul a Chişnăului tra s-da votlu, tru arada a unei mari adunari nationala, una rezoluţie mutrindalui unirea a aistui stat ex-sovietic, majoritar romanofon, cu România vitina. Mitinglu easti convocat di organizatii non-guvernamentali dit ateali doaua stati, ti spun ca masi adunat stog putem s-taneam cheptu a provocărlor ti yinitor, putem s-banam ma ghini la noi tru vasilie, putem s-na harsim di una vasilie mari, ti s-nu aiba sinuri anamisa di eali, s-nu aiba cheaditi, cu una mira idyealui ti dauli parta şi tru prucuchie tra tuţ român’il’i”. Evenimentul va s-tana tru spaţiul public tru cari fura organizati marli mitinguri antisovietiti dit 1989-90 si iu, tru agustu 1991, una alta Mari Adunari Naţionala saluta proclamarea di catra Parlamentul di Chistruau a independental’ei andicra di Moscova. Aduetm aminti ca actuala Ripublica Moldova fu timil’iusita pi una parti a teritoriilor romanesti dit apirita arachiti di URSS tru 1940, dupa un ultimatum.




    BUCURESTI — American’il’i di tută lumea yiurtusescu, ază, Dzua ali indpendenţa, yiurtusearea ali Declaraţie di Independenţă dit 4 di alunar 1776, cându fondatorl’ii a vasiliil’ei declarara că ateali 13 di colonii americani dit atel chiro nu maata fac parti dit Imperiul Britanic, cate suntu una nauă naţiune, dimi SUA. Cu aesta fun’ie, premierlu roman interimar Gabriel Oprea pitricu a popului american nai cama căldi hiritiseri deadun cu spunearea diznau a ataşamentului ali Românie andicra di valorli di thimel’iu ali democraţie pi cari ateali dauă vasilii li ambartiteadza. Tru un mesaj pitricut tru numa a guvernului român, el cundil’e că istoria a atilor 135 di ani di relaţii diplomatice româno-americane u spun premisa a unei colaborari yinitoari hairlatica.




    LONDRA – Agiucatoarea romana di tenis Monica Niculescu (48WTA) s-califica, aza, tru cirecurli di finala a turnelui di Wimbledon, treilu di Grand Slam a anlui, după ti u azvimsi cehoaica Kristyna Plisskova cu 6-3, 7-5. Tru mecilu yinitor, Niculescu va u andamuseasca azvingatoarea dit partida Timea Bacstruszky (Elveţia) – Sabtrue Lisicki (Germania). Ea aminta nai cama buna performanţă personala tru turneulu di Wimbledon, la cari lo parti di optu ori. Alanti patru romanti ngrapsiti pi tabloulu printipal fura eliminati dit protili daua tururi, nica si Simona Halip, numirlu 3 mondial.




    ATENA — Aza easti dzuua di mindueari tru Gartie, vasilie iu dumanică s-tani un referendum tra apruchearea ica nu a meatrilor di sirtal’e bagati di creditorl’ii internationali cu scupolu ti simnarea a unui nou acordu di asistenţă financiară. Dzat di n’il’i di gret loara parti, asarnoaptea, la multi dimonstraţii pro şi contra referendum tru tentrul ali Atena, după una stămână marcată di haouo şi mintireasi politite. Premierlu di extrema-stanga Alixis Tsipras spusi a susţanătorlor a lui că va s-voteadza tra namuzi, a deapoa un “NU” ti sirtal’e pripusa di creditori va-l’i da cali ta s-duca Bruxelles şi s-pazarapseasca un acordu ma bun tra populu elen. Di alanta parti, liderlu ali opoziţie, Antonis Samaras, cundil’e tra un “E” cari s-azvingă atea ti numasi “iresponsabilitatea a guvernului”. Cari ti s-hiba rezultatlu, premierlu grec taxi ca va s-agiunga la un acordu cu instituţiile financiari internaţionali tru nai multu 48 di sahat după referendumlu di dumanică. Uidisit cu sondajili di opinie, procentele suntu multu aprucheati. Băntali ncl’isi şi restricţiile mutrindalui urdinarea a capitalurlor bagati tru aesta stamana scădzura numirlu, iniţial multu ma mari, a atilor cari suntu simfun’i cu minduita a guvernului. Germania exclusi posibilitatea ti restructurarea a borgil’ei suvearani ali Gartie, cu tuta urminia fapta di FMI tru aesta noima şi timbihea că Atena va s-aiba ananghi di 50 di miliardi di euro ma multu până tru 2018. Tru aestu kiro, Gartia ari una borgi tut cu tut di 320 miliardi di euro s-cama, dit cari 65% cătra vasilii dit zona euro şi cătra FMI, iara 8,7% cătra Banca Centrală Europeană.




    SOFIA — Distrugătorlu american USS Porter şi submarinlu nturtescu Yildiray s-aradapsescu anamisa di pamporili tsi l’ia parti la exerciţiul militar naval “Breeze 2015” cari s-tani pana tu 12 di alunar, ningă Varna, tru Vargarie. La manevre suntu viniti fortili navali a vasiliilor membre NATO si cama di 1.700 di aschirladz dit Vargaria, Romania, Gartia, Statele Unite si Turchia. Scupolu a exercitiului easti ta sa u faca ma cu hairi interopearabilitatea si interactiunea anamisa di forţili navali a vasiliilor ti l’ia parti. Militarl’i au tru minti s-nchiseasca un scenariu fictiv cari u nyeadza havaia dit nascanti părta a lumil’ei.

  • Dzuua a Ascultătorlui la Radio România Internaţional

    Dzuua a Ascultătorlui la Radio România Internaţional

    Astiptăm s-nă zburaţ ti nai cama importanti alaxeri dit bana a voastră di furn’ia ali evoluţie tehnică. Vă calisim s-nă spuneţ ica s-nă angrapsiţ cari fura aesti si cum va influenţara.



    Dumanică, tu 2 di brumar 2014, ndridzem anlu aestu «Dzuua a Ascultătorlui» la Radio România Internaţional. Cum agiumsi tra s-hiba una adeti, vă calisim s-loaţ parti activ, cu una contribuţie la tema ali emisiuni. Aesta arada vă intribăm : “Ti alaxeari tehnică va influenţa apufusitor bana?”



    Tru lumea a noastră alaxerli yin una dupa alanta ntraoara. Ază easti tra achicaseari orlea zorlea că nidzem pi distanţi mari cu avoionlu, ama va aduţet aminti cum urdinam tru ficiurami? Atumtea cându, vahi, pitricut a unlui soţ ti eara la n’il’I di kilomeatri alargu atel dit soni a vostru instantaneu, va minduit cum s-adra cadurli aoa si 10, 20 ica 30 di an’i ? Vă aduţet aminti pi ţi înviţat s-adraţ protili isachi la şcoală ? Pi abac, riglă ica pi calculator? Acaţat nica s-lucraţ pi machina di ngrapseari ninti ca ea s-fu arnită di pi birouri di computerlu personal ? Vă aduţet aminti pi ti s-asculta muzică şi câtă independenţă adusi casetofonlu protabil, ama cum s-alaxi preayalea-ayalea telefonlu fixu tru smartphonlu dit dzuua di aza?



    Aesti suntu masi ndaua exempli. Astiptăm, vrut ascultători, s-nă zburaţ ti nai cama di simasie alaxeri dit bana a voastră ahardzita ali evoluţie tehnică. Vă călisim s-nă spuneţ ica s-nă ngrapsiţ cari fura aesti si ti influenta avura la dumniili a voastri.




    Aştiptăm apandisli ngrapsiti ica înregistrati (ma s-vret va va caftam cu telefonea ta s-nregistram audio contribuţiili a dumn’il’ilor a voasti.), prit e-mail, prit carta, pi faxu, pi Facebook ica ndreptu prit formularlu di apandisi di pi pe site-ul RRI. Coordonatili a noastri suntu: Radio România Internaţional, str. General Berthelot nr. 60–64, sector 1, Bucureşti, PO Box 111, cod 010165, fax 00.40.21.319.05.62, e-mail arom@rri.ro



  • 1 di Andreu la român’i

    1 di Andreu la român’i

    Icâ di furn’ia câ nâstricurâ criza economică, icâ di furn’ia câ, vahi, s-nviţarâ cu ea, român’il’i ş-yiurtusirâ, dumânică, Dzuua Naţională ma arihati andicra di an’il’i dit soni. Ampuliserli partizani cama s-apridunarâ, iara a cutugurserlor dit public, cu cari eara aştiptaţ liderl’i politit ţi bâga cârun’i di lilici, nica lâ si bâgarâ surdită. Bucureşti, tradiţionala paradă militară fu nai cama muşeatâ tu aesti dauâ dechenii. Tu premieră, a aţilor cama di dauă n’il’i di militari român’i cari urdinarâ pi geadei lâ si adâvgarâ 140 di camaradz dit patru state aliate ali României di tu arada NATO, americani, francezi, polonezi şi turţâ.



    Alba Iulia (centru), câsâbălu cari, la 1 di Andreu 1918, unâ ş-unâ dupu protlu polim mondial, vulusea, unâoarâ cu Unirea ali Transilvaniei cu România, thimil’iusearea a statlui naţional unitar, fu nicuchirlu a Congreslui tră Spiritualitatea Românească. Delegaţ dit 23 di ţări di pi mai multe continente ţânurâ cuvendâ tră catastisea a românitatil’ei dupu 95 di ani di la Marea Unire. Tu ma marea parti haraua tră festivităţile di 1 di Andreu fu pututâ di un hâirlâticâ di politică externă tră cari Bucureştiul, cu ndriptati ş-li l’ia ndauă di tu axizeri.



    Daima yilipsitu ca doilu crat românescu, Ripublica Moldova (ex-sovietica) tamam avea vulsită, viniri, Vilnius, la summitlu a Parteneriatlui Estic, Acordurile di Asociere la UE şi di libirâ-alâxeari. Prezidentul ali Românie, Traian Băsescu, hiritisi aestâ jgl’ioatâ, ama feaţi timbihi câ ari nica cali lungâ ti Ripublica Moldova până la apruchearea tru UE. El şi spusi diznău cândâsearea că intrarea a cetăţean’ilor moldoveni tru Uniune poati sâ s-facâ ma ayon’ia prit unirea ali Ripublicâ Moldova cu România. Unirea, nica spusi prezidentul, lipseaşti s-hibâ năulu proiectu di vâsilie:



    Nu easti un ideal ti bâgari tu practico pi şcurtu kiro, ama lipseaşti s-nâ lom borgea şi s-lu yilipsim, ma s-vrem câ atumţea, ti un kiro, ţi va s-yinâ, aestu ideal să s-bagâ tru lucru.” Vinit ti 1 di Andreu Bucureşti, iu lo parti la parada militară, prezidentul ali Ripublică Moldova, Nicolae Timofti, apruke vrerli ahândoasi anamisa di aţeali doauă stati viţini: Ripublica Moldova easti parte a culturâl’i europeanâ şi, cadealihea, a aţil’ei româneşti. U yilipsescu, tu aestâ noimâ, clasiţl’i a noştri comuni. Zburâm idyea limbă, avem idyili dukeri şi bânăm idyea istorie mplinâ di bunili ş-di slabili.”



    Prezidentul Timofti âl’i haristusi diznău a omologlui a lui tră consecvenţa cu cari România cilâstâsi Bruxelles cauza europeană ali Ripublică Moldova.



    Textul: Bogdan Matei


    Armânipsearea: Taşcu Lala