Radio România Internațional

Tag: partidi politice

  • Pareili europolitiţi s’ndregu ti alidzeri

    Pareili europolitiţi s’ndregu ti alidzeri

    Anlu 2024 easti un anu mplinu ditu videala politicã. Româñilli suntu griţ ta să-și aleagă europarlamentarllii, primarllii, consilierllii locali, parlamentarllii, ama și prezidentulu a vãsiliillei. Va s’aibã, dimi, patru arãdãriki di alidzeri, nica şi ţinţi, cara ti pezidituțiali, va s’hibã ananghi ti doilu turu di scrutinu.


    Di itia aluştui şingiru di alidzeri, aţeali dauã partidi ţi suntu la guvernari, PSD și PNL, acaãţarã tu isapi s’li ţãnã idyea dzuuã alidzerli europarlamentari cu aţeali locale. Liderlu PNL, Nicolae Ciucă, yinea cu giueapea, că aestã minduitã ta s-ţãnã alidzerli tu idyiulu kiro, dişcllidi calea ti alegãtori, ta s’yinã tu numiru mari la votu. Tu arada-a loru, suţialu-dimocraţllii pripsirã ta s’ţãnã tu idyea dzuuã alidzerli trã Parlamentul naţional cu protlu turu icã defturlu a prezidituţialilor, cari s’adavã la protlu sţernariu.


    Prezidentulu PSD şi premierlu, Marcel Ciolacu, cundillearã că nauă stati ditu Uniunea Europeană va s’ţãnã europarlamentarili cu localili, aşi cã urnekea europeanã easti aprukeatã. Ditu tãburea ali opoziţie, cari cutugurseaşti aesti ripuniri, yini cuminduearea că un actu normativ mutrindalui comasarea alidzerilor easti nidemocraticu, neise calcã nica şi Codlu administrativu.


    Partia AUR (naționalistã) ndreapsi protesti la sediile PSD şi PNL ditu ma multi localităţ. Iarapoi, USR dimãndã că ahurhi lucãrlu cu cãftari/ivind sesizarea-a Comisillei di Veneţia trã unã mindditã tu ligãturã cu ţãnearea tu idyiulu kiro a alidzerloru europarlamentari şi locale cu ma pţãnu di şasi meşi ninti di data cãndu s’dizvãrteaşti scrutinlu.


    Tru aestu kiro, tru ligãturã cu ndridzearea-a europarlamentariloru, protili parei politiţi ditu Parlamentul European lucreadză la strateghia pritu cari minduescu s’aibã andruparea-a electoratlui.


    Tru liegătură cu subiectulu ti comas area-a alidzerilor, eurodeputatlu PSD Victor Negrescu spusi că, “ditu videala europeană, nu ari niţi unã problemăˮ cu unã ahtari apofasi, “ahât kiro cãtu s’faţi unã campanie ti Parlamentul European, cari easti altã turlie andicra di atea mutrindalui alidzerli localeˮ.


    Tutunãoarã, el pãrãstisi minduita-a lui ti yinitorlu comisar european pi cari va lu-aleagã România după alidzerile europarlamentari: “voi ta savemu un comisar cari easti andrupãtu ti suţiitatea românească, s’aibã un debate public tu aestã noimã, s’aibã unã consultare a Parlamentului ali Românieˮ, spusi Victor Negrescu.


    Tu arada-a lui, prezidentulu a Partidlui Popular European, ghirmanlu Manfred Weber, spusi cã easti ananghi ca estul ali Europã s’hibã reprezentat tru yinitoarea cumãnduseari a protiloru instituţii europeane.


    “Tru ipotisili clleaie ali Europã lipseaşti s’aibã echilibrulu geografic. Nu himu pi dauã ti aestu lucruˮ, spusi Manfred Weber. S’cundillemu că, tru primveară, Bucureştiul va s’hibã nicukirlu emu a congreslui Partidului Popular European, emu ti andamasea-a liderlor Partidlui Socialiștilor Europeni.


    Autoru: Corina Cristea


    Armanipsearea: Tascu Lala



  • Ṭi voru partidili?

    Ṭi voru partidili?

    Nica di marță, di cându Guvernul român PNL-UDMR cumăndusitu di liberalu Florin Cîțu fu demis pritu moțiuni di cenzură, analiștii u spunu minduirea căţe cathi ună partie politică ditu Parlamentu va ş’mutrească isinferurli cari, hiinda ahâtu di divergenti, va u facă multu zorlea alăncearea a unei nauă coaliţii cari s’treacă di un vot di tru nvestitură. Atea ţi avea anticipată analiștilli agiundzi s’hibă dealihea! Partidlu Social-Democrat, prota formațiune di opoziție și promotorlu a moțiunillei, excludi varianta ta s’ndrupască un Guvernu minoritar PNL și mindueaşti că alidzerli anticipate suntu nai ma bună cearei.



    Prezidentulu social-democrat, Marcel Ciolacu: “Mini lugursescu că România ari ananghi di un Guvern stabilu şi, ditu videala a noastă, ari ună goală cearei: alidzerli ninti di kiro. Până la anticipati, un Guvernu di specialişti.”



    Minduearea a PSD easti ambărţitată di soţlli di opoziție – naționaliștilli ditu Alianţa tră Unirea a Românilor (AUR). Uniunea Salvați România, până tru yismăciuni numirlu doi tru coaliția la puteari, ama dușman declarat al Florin Cîțu și, tamam ti aţea, votantu, marță, a moțiunillei, u spuni vrearea ta s’toarnă tru un Guvern cu PNL și UDMR, ama cu un altu premier.



    Prezidentulu USR, Dacian Cioloş: “Nu avem furñie s’ndrupămu un Guvern minoritar a PNL, tră aţea că noi putem s’ndrupămu un Guvern deadunu cu PNL. Cathi partie ş’apufuseaşti miniştrilli, aşi cum u feaţi şi până tora, ama easti aapofasea a PNL ma va s’lu ndrupască pi Florin Cîţu tră ună ipotisi di ministru, ama ici ca premier.”



    Emu, liberalii niţi nu vor s’avdă: îl vor tut Florin Cîțu prim-ministru! Ma multu, uidisitu cu Dan Vîlceanu, ministrul PNL demis a Finanţelor, coaliţia cu USR nu poati să s’facă diznău, macă va s’bagă căftări:


    “Alăsară România fără Guvernu tru un moment tru cari lipsea s’minduească la oamiñi şi ma puţăn la amintaticlu politic şi voi s’ţănă cât ma puţăn, ama aesta ţăni di atea cătu ayoñea va s’dukească că feaţiră ună alathusi, di cât ayoñea va s’dukească că aţea alathusi lipseaşti s’hibă diznău adrată şi că Florin Cîţu easti prezidentulu PNL şi nu poţ s’yiñi s’badz condiţii a unui partid politic cu scor diplo.”



    Tru tută aestă hauo politică, aţelu ditu soni zboru va lu’aibă prezidentulu a văsiliillei, Klaus Iohannis. El nu easti, ama, cu nădie că prima rundă di muabeţ cu partidili, programată ti luni, va s’bitisească cu ună cearei:


    “Lipseaşti s’aflămu ună cearei. Mini va s’călisescu partidili parlamentari la consultări şi va s’cilăstăsescu deadunu cu aţelli oamiñi cu măduuă, ma responsabili s’aflămu ună işeari ditu aestă criză.”



    Şeflu a statlui nica spuni și atea că alidzeri ninti di kiro suntu aproapea imposibil ti ndridzeari tru kirolu ţi yini, agudită di pandemie ică di creaştirea cabaia mari a păhadzloru pi păzarea ali energhie.



    Autoru: Roxana Vasile


    Armânipsearea: Taşcu Lala